
In coaching maak ik graag gebruik van lichaamswerk. Ik baseer me daarbij op de bio-energetica. Een fascinerend concept uit deze stroming is dat van de karakterstructuren, oorspronkelijk ontwikkeld door Wilhelm Reich, en uitgewerkt door o.a. Alexander Lowen. Er zijn zes karakterstructuren die elk ontstaan zijn op een verschillende moment in de ontwikkeling van het kind en die bepalend zijn voor de manier waarop we als volwassene in het leven staan. De structuren hebben vreselijke namen als schizoïde, masochistische of psychopathische structuur. Te vreselijk om op jezelf van toepassing te zijn zou je denken, maar niets is minder waar. Als je je inleeft in deze karakterstructuren zijn ze allemaal herkenbaar, al voel je je meestal bij één of twee het beste thuis.
Deze week heb ik de tijd genomen om me te verdiepen in de schizoïde karakterstructuur. Ook wel de Afwezige genoemd omdat het meest typerende kenmerk van een persoon met deze structuur is dat hij zich vaak terug trekt uit de realiteit. Hij doet dit omdat hij zich niet welkom voelt of niet op zijn plaats.
De Afwezige vertoeft het liefst in zijn eigen wereld waar alles veilig is en waar hij zelf de regie kan voeren. Deze bescherming heeft hij nodig omdat de realiteit voor hem vaak complex en onoverzichtelijk is. Pogingen om in vertrouwen de wereld om hem heen tegemoet te treden leiden vaak tot teleurstelling: hij staat er uiteindelijk toch alleen voor. Ook al heeft het er de schijn van dat hij succesvol is en veel voor elkaar krijgt, op de achtergrond speelt steeds het gevoel dat het niet helemaal echt is. Hij zegt ja, maar in de grond is het eigenlijk een nee. Hij geeft zich niet helemaal omdat hij er niet op vertrouwt dat hij gewaardeerd zal worden om wie hij echt is. Hij zal altijd een vreemde blijven.
Dit gevoel van vervreemding is al ontstaan rond de geboorte. Iets in de omgeving van de pasgeborene heeft hem doen besluiten dat hij niet welkom was, dat er geen liefhebbende armen waren om hem te dragen en dat hij er alleen voor stond. Om die pijn niet te moeten voelen heeft het kind zich terug getrokken in zichzelf en is het zijn basishouding geworden om de wereld om hem heen op veilige afstand te houden. Diep in zichzelf is er steeds die angst om naar buiten te treden, de angst om niemand te vinden.
In het volwassen leven valt de Afwezige vaak op door grote creativiteit en verbeeldingskracht. Door fijngevoeligheid ook voor de niet-realiteit, dat wat niet tastbaar is, het spirituele. Hij kan een groot denker zijn en in zijn eentje bergen verzetten. Onder de oppervlakte is er het verlangen om zichtbaar te worden, echt gezien te worden en gedragen door liefhebbende handen.Thuis kunnen komen, welkom zijn.
In coaching of therapie kan de Afwezige leren om in het leven te gaan staan. Af te dalen naar het hier en nu, het lichaam meer te laten leven en het vertrouwen in de ander stukje bij beetje op te bouwen. Aanwezig durven zijn.
Zoals gezegd vind ik het boeiende materie, die karakterstructuren. Het wordt nog interessanter als je ook de specifieke lichaamsbewegingen en houdingen van de Afwezige gaat herkennen. Een interessant boek over de fysieke aspecten van de karakterstructuren is Je lichaam als spiegel van Ansgar en Dietlinde Rank. Voor verdieping en verbinding met systemisch werk is De maskermaker van Wibe Veenbaas e.a. een aanrader.
Geef een reactie